't Gents spant de kruune
Hoe zegge 'k in 't Gents...?
* Excuseer, mijnheer, zou u het a.u.b. nog eens willen herhalen, ik heb het niet goed begrepen.
* Hein?!
* Ik zou graag hebben dat je nu toch een tijdje stil bent.
* Oaze'k tegen u zegge: vuilbak, doet uwe scheel ope, tons wille'k u huure...
* Ik ga je een pak rammel geven!
* 'k Goa u mee u muile an de Muibrugge plakke!
* Die man is zeer sluw.
* Hij es van de ratte geneukt en hij hee vossesteerte g'ete.
* Die man is nogal zuinig.
* Diene zaattelder zoe zijne stront zifte om 't gruis op t' ete.
* Ja, ja,indien..., als..., moest...
* Da mijn tante kluten hoa, 't was maan nonkol en dan der wielekes moesten onder stoan, 't was een steekkèrre.
* Ge gaat aan iets beginnen waar ge veel moeilijkheden gaat mee hebben.
* Manneke, doar goade gij uwe pere mee zien: ge goat het veur gien pann' eiers hèn.
* Die koffie met boterkoeken vond ik maar niks.
* Z' hèn doar uldere meuleneere versmuurd en de korente woaren der van verre mee ne kruisbogene ingeschote.
* Het is een goede jongen maar hij zou er nog kwaad moeten bij zijn.
* 't Es uuk zaan schuld nie dan de puie giene steert hèn.
* Dag politieman, kunt u mij zeggen waar ik de Korenmarkt vind?
* Hee, vuile fliek, woar es de Kuurmort?
* Dag juffrouw, mag ik een boterham met ham en eentje met hoofdvlees?
* Hee, loetseu, geef maa ne kier nen botteram mee hespe en ienen mee huufflakke.
* Ik vrees dat ik een beetje dronken ben.
* 'k Geluuve da'k een stuk in maan valiezen hè...
* Waw, die dame heeft een wel indrukwekkende boezem.
* Jawadde, da mens hee veel volk in de stoase
* Let op makker, of ik geef u een pak rammel.
* Past op appeltsoeze, of ‘k geef eu nen trok in euwe living da al eu meubels schief stoan.
* U bent toch niet met mijn voeten aan het spelen, hé?
* Hee, moat, ge zijt er toch nie mee aan 't rammelen hîn?
* Mag ik eens dansen met uw vriendin?
* Past op, ik goa euw lief ne kier tegen maane zielee trekke.
* Jongedame, wat heeft u een mooi bh'tje aan!
* Jawadde, gij klein spuuk, es da ne schuune loezekabba diede gaa aan hèt!
* Is hier nog een stoel vrij voor mijn schoonmoeder?
* Es ter ier nog ne stoel leeg veur dienen verslunsten dahlia?
* Ik heb geen centen meer.
* Ter zit gienen rotten bal ne mier in maane slekkestekker.
* Kijk eens wat een lange benen die schoonheid heeft.
* Ow, zekerst, moatse, z’ hee biene tot aan heur gat. Ge moet ne kier kaake doar, dienen eksternest hangt uuge in de buum zulde.
* Mijn buurvrouw is een echte klikspaan.
* Let op wat dadde doet, mijn gebûurvrèwe es een echt commeerewijf, ‘t Es de gazette van de stroate.
* De politiemannen van Gent zijn ware toppers.
* Vodde mee biene, da zijn de flieke van Gent!
* Stop uw krant maar in de brievenbus.
* Steekt euw gazetse moar in de boate.
* Let op, er moet een fotograaf voorbij komen.
* Trekt euw gat in, dienen portrettentrekker moe passere.
* Mijn echtgenote heeft een veel te kort rokje aan.
* Mijn treeze luupt were mee guul eur fuure bluut.
* Die oudere dame lijkt me flink verliefd te worden.
* Oas een èwe schure in brande schiet, es 't er gien blusche nie mier an.
* Kom schat, we gaan naar huis voor een romantische nacht.
* Allez, treute, we zaame vuurt, ‘k zal eu thuis ne kier tuuge woar da ‘t Belfort echt stoat.
* Je mag wel eens je stoepsteen vegen.
* Ge zoet wel ne kier euw zulle meuge voage.
* Toon maar eens je nieuwe boekentas aan de juffrouw.
* Tuug moar ne kier eu nieuwe canassjère an eu iefer.
* Ga eens in de bievenbus kijken of de postbode nog niet geweest is.
* Goane kier in de boate goan kaake ofdat de facteur nog nie geweest es!
* Je hebt opnieuw met je laarzen in de modder getrapt!
* G' hèt dedzjuu were mee eu lizzen in de moore getorte!
* O, dat is leuk!
* Wrie wijs! (-knap, -fijn, -giestig, -amezant, -aangenoam, -vermoakelijk, -intressant, -plezierig , -schattig, -schuune, -zoalig)
* Je bent een smeerpoets: je hebt verdorie weer sous op je kousen gemorst.
-
*Ge zaa ne vuilboard: g' hèt verdommelijnge were saase op eu kaasse gemuust.
-
*
-
*Je mag niet zo snel opgeven.
-
*Nie pleujeu!
-
*
-
*
-
*
GENTSCH MEE HOAR OP
Test u eigen en hêwd u vaste aan de numeroos van d' huize.
Oas ge da hier keunt leze zonder uw tonge te verstuike zijde nen echte strop.
een achterwoarsterigge nen teekenterter een dzjoeffelinge een abazjoerke een blaffeture
ne slekkestekker ne lantirrezieker een benaatschaaterigge t es nijpe-de-pijpe ne pennelekker
een pokkemuile een lochte sigare 't luizegevecht de kiskesneuze duuvolkeskirmesse
ne kleppekijker ne pluimesteker ne mafkeetol nen teekenterter peetse schoarentand
een vieze makrelle een pekelteve een krimdeglaske eenappoltsjoeze een hondemoere
detsjeefkesschoale de Vlieschuisbrugge nen huurendroager een kriebolmuite
een surkoltruntte neschammeteur een effoorke eenhoerechanse kakkernest
Ennunogveelmoelijker: whemmallesaaniengeplakt!
aakosternieandoen zegtdakketkikugezaaden zesterniechoefan 't rondpunt zennemligge
zewierretbeu watoetijnuwere hoestoasedoarnutegoape wafeurietesdanu? tesaanhulder
Tsentsoakopsnieuwstroate aazegweeriets Tzieklien aakosternieopkome Tseeleskest
haakraagtdhietekoekevlamme gezaadeenpetoaterhuufd aaheetindemot khètunogzuugezeid
zesribbedebie zesterniebenaatvan chansaar tzalalgoanzekerst... blaafvanmaanlaaf
wadheddedoarnuan? èwewaavetruuke maaniegezienzulmanneke kwistetnie wazieveresdanu
zesriebedebie gezaanekoerskeemol eenblaftopukoake kgoaumeeumuilaandemuibruggeplakke!
'tespotirde gezaanenbliekschijtergaa azuueentsiepmuil hijhee'nmuileveurstoovaatoptekappe
schriemezondertroanegelijkdepasterzaanenhoane hijhee'nmuileveurstoovaatoptekappe
gaagruutentsjappe schuunegruutebuume kaakkaaknentwiedekker! niemeemaaihn!
eenscheetineenflasche jatèrrèrè... zantseswolle devuiletalluurevanopdefuure
ahgaamoetklappe... nenèwenduiker Wariekkekikhier? Riekkekikkakofkakkekik?
Watdoedegaanu? Hoemoekdagoandoen? tesvanlekmaanlepke ahtzalwelzijn!
schiefzieker streutseslegger kben'tzuubeuofkèwepap sossietsesproat desarlekijnstroate
detsiepkesdreve teszieverinpakskes eepoerlesflammanlamemsjooze broekschaaterigge
haageboardhemvandokske hijhee'nstukinzijnkluute Indegloazestroatebijdestaatemadams
esmijdaddeentuute haaheezijnmoederheurjonkskesopgete:'thoarhangnogonderzijneneuze...
haazitindekazzemiestroele zezijnaniengemokkeld gaagruutentsjappe blaafvanmijnlaaf
eenkiekezonderkop nentoerneezeeneral zetupotskenop neklopopzijntsoeze
'tesnenhietenboelie 'tkanniemisse:dieveledrijnktmoevelepisse jawabliefteruhoastemblieft
Wemmuhnepoategeschilderd enuwweluchtesuit endenonzenuuk!
Woordspelinge...
Aan een schoap dat aan den bar zit, vroagen of da’t lam es.
Aan de vleurink van ne kroanveugel droaie tot dat er woarm woater uitkomt...
Van vanachter in de kirke roepe dadde diene kogel gevonden hèt.
Bij een afrekeninge in ‘t milieu vroagen achter een kwitanske.
Chauffeur zijn van een collectebus.
U ne zak confetie kupe veur op uwe snipperdag.
De cursus lasse veur beginners es afgelast.
De zoekfunktie op uwe computer nie keune vinde.
Dikke vandalen die ruze moake.
Ne Chinesen invalide in ne lolstoel.
Nen alergische student noar zijnen uitslag vroage.
Een avondsje deurezakken op een kapotte barkrukke.
Ne Nassi Goreng uit de Chinese muur proberen hoale.
Nen bij-geluvigen imker.
Een bliksembezoek brengen binst een onwere.
Nen blende die te diepe in ‘t gloazeke gekeken hee.
Den boswachter die een uilke vangt.
Nen brandbrief mee een woatermirk.
Een dom blondje in ne Smart.
Ne kanibaal die d’ hand van u dochter kom vroage.
Ne coiffeur de permanent open es.
Ne kok die roet in ‘t ete kom smijte.
Een konijn da nen hoaze-wind loat.
Ne missionoaris die hem gien hèwinge weet te geve.
Een nichte die alliene solliciteert veur nevenfuncties.
Nen garçon die een ‘steekske’ loat valle. (hedd' hem?!)
Tege nen depressieve facteur zegge dat hij zijn eige ne kier ne leuken dag moe bezurge
Nen opticien die u veel stirkte toewenst.
Ne pad-vinder die mee ne pui thuiskomt.
Ne porno-akteur die overal zijne neuzen insteekt.
Ne restaurant veur ‘t gerecht slepe.
Ne schilder die overal lak aan hee.
Ne schizofreen die een ienmanszoake begint.
Aan ne schizofreen vroage: “Wie pijsde gij wel dadde zijt?!”
Hij es slachter in hert en niere.
Ne sluipschutter die tege zijn vrêwe zegt: “’k Hè u gemist vandoage, wijvekeu!”
Ne smurf die een blèwken opluupt.
Wete nog iets goed? Stuur het ons op. Me goan kijken of damm'er iets keune mee doen.
Twie kiers leze en ne kier goe over peize...
THEOLOOG: Theo verteldege de woarheid nie
UITZONDERLIJK: begroafenisondernemer op reize
PAPIER: Wrie dikken Ier
ACHTERAF: min achte
MINISTER: wrie klein sterreke
KRAKELING: zeuntse van nen inbreker
CONTINENTEN: inente op een wrie delicoate ploatse van u lijf
PROFEET: professor aan toafel
ANTILOOP: remeede tege ‘t vliegend schijt
BEDACHT: neefest bedde numero zevene
KAARSRECHT: toeloatinge veur kissse te moake
MAGAZIJN: persuun die zot es van azijn
VERTROUWE: op een afgelege ploatse trèwe
UURWERK: wirk da per ure betoald wordt
MINIMAAL: ienvèwdege moaltijd
PANAMA: moeder iest en pa der achter
KIESKEURIG: tand in wrie goeje stoat
MISLEIDER: paster
POLITICUS: toes van ne politieasenazent
COMBINATIE: land mee veel politiesenoato’s
EILEIDER: veuroanstoand kieke
KOEPON: sloapklied veur een rund
MAKADAM: schots voor kakmadam of schijtiefer
MINNEKOZEN: West-Vloams veur 'mijne kozijn'
ONDERSCHEID: toeristeziekte
OORDEEL: lelleke
OVULATIE: overdonderend damesapplaus
PALING: voader van da chinees meiske
POSTWEZEN: kinders van duugebete facteurs
SUPERDELUXE: onbetoalboare nafte
TOEZICHT: opletten oas g’ uw uuge toe doet
UITDRUKKING: einde van constipoase
VERZUIPEN: drinken in ‘t buitenland
TAKKEFIJF: vrèwe van nen Bosjesman
PARACETAMOL: Leeft onder de grond en hee nuunt huufdpijne
WEDUWE: iene van de weinige vrèwe die altijd weet woar da heure man ès..
VARkENSHAASJE: een dik konijn mee ne komieke neuze en ne krulsteert.
Wat dan de schoolmiesters op de bultijns van ulder kinders schrijve:
- Hee de pretense van een raspeerd moar zijn resultoat es da van nen ezel.
- Moakt wrie grute vorderingen... noar d’ absolute nul toe.
- Neemt wrie goe diel aan de groepsactiviteite van de klasse: veural aan de dwoazekluterije...
- Droaid hem dikkels omme, veur ne kier noar ‘t bord te kijken.
- Sloapt op zijn klavier of op ‘t matse van zijn muis. Wordt zuust moar wakker in de speeltijd veur van zijne kaffee te slurpe
- Gedroagt hem in de klasse gelijk nen toerist. Moar den diene zoe te minste nog foto’s gepakt hèn...
- De lierlink schittert... veural deur zijn afwezigheid.
- Dank zij hem hee d’ apathieë een gezichte gekrege.
- Hij es de loasten tijd wrie in form... veur de vakanse.
- Doe wrie gruut inspanninge... veur deur de vijster te kijke.
- Doe woarschijnlijk zijne wintersloap. ‘t Es nu lente en hij es nog altijd nie wakker.
- Op nen bultin van iene uit ‘t zesde: Kan lezen. Zal binnenkurt uuk keune schrijve.
Lîer Gents in 30 verze
Het miervêwd van SLOT dat hiete wij SLOTE
Moar toch es het miervêwd van POT hier gîen POTE
Zuu zegge z’ in Gent uuk een VAT en twie VOATE
Moar nuunt huurde zegge: een KAT en twie KOATE...
Wie gistre ging VLIEGE zegt vandoage: “ik VLOOG”
Tons zegge ‘k veur 'K WIEGE misschien wel ik WOOG...?
Ah, ba nie! Want ik WOOG da komt toch van WEGE!
Moar es nu ik VOOG een vervoeging van VEGE?
‘t Verleden van ZOEKE dat es wel ik ZOCHT
Moar huurt er bij VLOEKE wel zekers ik VLOCHT?
Mijn uure! Want da kom van VLECHTE!
Moar ik HOCHT es gien zuuste vervoeging van HECHTE.
Bij ROEPE huurt RIEP moar bij SNOEPE gien SNIEP
Bij LUUPE huurt LIEP moar bij KUUPE gien KIEP.
Al evenmin huur ik bij SLOPEN ik SLIEP
Want da komt van ‘t woordeke SLOAPE.
Moar ‘t trekt op gien kluute oas ge RIEP zegt veur ROAPE
Want da komt van ROEPE.
En ziede’t: ... zuu droaie m’ in rondekes rond...
Tefrentene veurbeelden kan ‘k u nog geve.
Want GAF komt van GEVE.
Moar LAF nie van LEVE.
Ik EET en ik AT, nie: ik WEET en ik WAT.
Ik WEET en ik WIST. Zùù vervoegde gij dat!
Zuu kan ek nog vuursdoen tot tendent de weke.
Moar ‘k huur’ u al kome: ik moak u van streke.
Dus stop ik, how, wacht, ‘k zoe’t vergete woarempel:
‘k Hè nog een schuun loaste exempel:
Een mannekeskatte es miestal ne KOATER
Een manlijke nonne es zekers ne POATER!
Een gedichtse...
Beste Eddy,
In juli verschijnt een exemplaar van het magazine Neos (voor de actieve senioren), waar ik een en ander over Gent vertel. http://www.neosvzw.be/index.jsp Daarin komt ook een gedichtje voor dat ik ooit maakte over onze stad – voorheen nooit gepubliceerd. Misschien iets als voorsmaakje voor de sosseteit? T’es t’oopen dadder wa leute an et.
Vriendelijke groeten,
Jackie Dewaele alias zaki, Handsje 2002
GENT
Je ligt al eeuwig achter mijn raam.
Als de koppige hond midden in de straat,
of als het vettig grijnzend frietkraam,
en schuift de bassen in mijn dageraad.
Uw lusteloze Leie slentert volgeschreven
voorbij meer kerken dan geloof,
en de mammelokke schenkt het leven
aan de droge humor van de filosoof.
Hier schilderde Van Eyck de eerste glimlach,
een maagd met bokshandschoenen – en verder niets.
Je geeft mij moed in de late middag
(een student recycleerde mijn fiets).
Zij sleet uw straten en uw plassen,
uw muren maakten een historisch gebaar,
de zomeravond danste tussen de terrassen,
en op een avond bleef zij een paar jaar.
Gent,
mijn grijzende adolescent,
zo intelligent en malcontent.
zaki
Compjoeterlesse veur Genteneers
En oas ge ‘r de klute van verstoat, toens zijde gîenen echte...
Save: Smijt da doar ieveranst woardadde ’t nog keun werevinde
Shut down: êwd u muile, kleppe toe!
Uitloggen: uw schuppen afkuische
Userrname: Oe îete gij manneke?
View: Ne kîer kijke
Delete: Smijt moar in de vuilbak
Icon: Prentse, zantsje
Floppy disk: Plakoatse dadd’er insteekt.
Hard disk: Plakoat dat er al inzit
Cd-rom: Plakoatse da blinkt
Toetsenbord: Planke mee knopkes
Opties: Wa keunde doar zuu allemoal mee doen?...
Replace all: Grute kuisFormat C: Nog grutere kuis
Crash: Pataat! t 'Es noar de kluute...
Click: Duwwe
Double click: Nog ne kier duwwe
Muisknop: Vuile proat over de wijve
Cut and paste: Een kollage moaken, pasta mee kut
Attachment: Iet dat er aan angt.
Backspace: Een vette konte
Laptop: Veur op uwwe schuut
Windows 98: Vijster 98, program veur uw masiene mee noar de klute ' t helpe
Windows ME: èwe wijn in niewe zakke
Windows XP: Serjeuzen bucht
Apple: Van bij de groenselboer
Browser: Kerjeuzeneuzemosterdpot (Teirenteyn)
Chatten: Kaffeeklets
Dot: een puntse
At: Een a mee een krullewietse, een oapesteertse.
Escape: Wiglupe
Help: Legt aan simpeleers uit oe dadde’t zelvef keunt doen.
Internet: Café da eigentijik nie echt bestoat
Tab: Doar kome de pintses uit
Home: Noar huis
Insert: Iet tussche plakke
Print Screen: Op papier zettè wa dat er op uwen tv stoat.
Ctrl-Alt-Del: Veur oas uw masiene nie mîer wil luistere
Moederbord: Ne schuunen balkon, ter es veel volk in de stoase
Processor: Nòg slimmer dan iene van op d’ unevirseteit
RAM: een schoap mee klute
WWW: Ne kleine die wrîe an’t blêten es
Paralelle poort: Neefest de Brugsche puurte, nie verre van de Muie
Gentsche uitdrukkijnge
Tot dadde ze alle 28 g' huurd en gezien hèt, brengt Freek Neirynck de lezers van gentenaar.be een Gentsch' uitdrukkijnge. Azuu keunde zelve eu Gents dialect wa opfrissen of bijschoave. D' amuzeleute!
'Ik zie grote honger naar Gents dialect'
Freek Neirynck militeert vol overtuiging voor het Gents
Freek Neirynck: het loopt storm voor taallessen Gents.Lisa Van Damme © Lisa Van Damme; LVD
GENT - Toneelregisseur en auteur Freek Neirynck lijkt de jongste jaren bezeten door het Gents. Zijn Gents Zakwoordenboek en taallessen voor beginners en gevorderden zijn een succes. 'Ik voel die grote honger bij de mensen naar het Gentse dialect.'
Van onze redacteur
Freek Neiryncks passie voor het Gents groeide in verschillende levensfasen: 'Mijn moedertaal is het Ruiseleeds, ik ben in West-Vlaanderen geboren. Toen ik 1jaar oud was, zijn we naar de Gentse volkswijk DeBrugsePoort verhuisd. Ik werd op school uitgelachen omdat ik boers sprak, geen centrum-Gents. Als reactie ben ik al vanaf mijn zesde allerlei Gentse woorden, uitdrukkingen beginnen noteren. En ik ging als jongen vaak naar Poppentheater Magie, waar Pierke me met het Gents en de Gentse humor confronteerde.'
'Ik maak een sprong naar het eind van de jaren zeventig. Ik had al een paar tientallen toneelstukken in het Engels en het Nederlands geschreven. Ik wou dat ook eens in het Gents proberen, maar zag dat niet echt zitten. Ik had toen Romain Deconinck, de peetvader van het Gentse volkstoneel al ettelijke keren geïnterviewd voor Knack, DeVooruit, radiozenders. Ik vroeg Deconinck of hij me wilde leren Gents schrijven. Hij heeft mijn hand vastgehouden bij het schrijven van mijn eerste Gentse humoristische dialogen, over bij voorbeeld De Rooste Wascher, een Gentse volksfiguur.'
'In de jaren tachtig heb ik dan samen met Luk DeBruyker, mijn codirecteur bij Teater Taptoe, het gezelschap 't Spelleke van de Drei Kluite opgericht. Daarmee spelen we uitsluitend in het Gents toneelstukken voor volwassenen rond Pierke Pierlala, met een klemtoon op politieke satire en ja,… ook wel een groot stuk erotiek. Daarom spelen we op de Gentse Feesten om tien uur s'avonds, om zeker te zijn dat er geen kinderen meer in het publiek zitten. DeBruyker groeide op in een Gents volkscafé aan DeBrugse Poort. Mijn samenwerking met hem heeft veel tot mijn kennis van het Gents bijgedragen.'
'Ten slotte ben ik lid geworden van De Gentsche Sosseteit, waarvan ik nu ondervoorzitter ben. Die vereniging beoogt de instandhouding van het Gentse dialect en het Gentse culturele erfgoed. Ze organiseren stadswandelingen, vanzelfsprekend in het Gentsch. DeSosseteit produceert ook boeken over en in het Gents en cd's met Gentse volksmuziek. En ze reiken de Gentse Handjes uit aan verdienstelijke Gentenaars uit uiteenlopende sectoren: cultuur, zakenleven, politiek… Bij die uitreiking op een academische zitting zijn jaarlijks 700, 800 mensen aanwezig.'
'We organiseren optredens van Gentse volksmuziekgroepen, zowel traditionele als hedendaagse. 'tSpelleke van de Drei Kluite heeft een eerder traditioneel repertoire, maar je hebt ook Biezebeize, Saf, Nie Neute, Gido van Gent.'
De laatste jaren doet u er nog een schepje bovenop.
'Na mijn ontslag bij Theater Taptoe in 2004 kreeg ik meer tijd. Met Taptoe was ik vaak op internationale toernee, ik zat de helft van het jaar in het buitenland en had daardoor minder binding met Gent en de Gentenaars. Maar nu ben ik zeer intensief met het Gents bezig.'
'Ik heb altijd een polyglottische aanleg gehad en taal heeft me altijd ontzettend geboeid. Ik spreek ook goed Oiljsters, het dialect van Aalst, en Ruiseleeds, vanwaar mijn familie komt. Spaans heb ik in de omgang geleerd. En door mijn engagement bij DeSosseteit militeer ik ook bewust voor de Gentse taal.'
'Vijf, zes jaar geleden gaf ik voor het eerst twee causerieën over het Gentse dialect, één over de verhouding tussen het Gents en het Frans, en één over de Gentse gastronomie. Dat leverde wat succes op bij studentenclubs en allerlei verenigingen. En op de Gentse Fieste, waar jaarlijks alle belangrijke zaken worden geregeld, vroeg schepen van Onderwijs Rudy Coddens me of ik geen interesse had om op regelmatige basis taallessen Gents in het avondonderwijs te geven.'
'Voor mijn taallessen bij het Centrum voor Volwassenonderwijs (CVO) De Bargie was er vanaf het begin (september 2009) waanzinnig veel interesse. We hadden meteen genoeg inschrijvingen voor een tweede, derde, vierde lessenreeks. Het begon met een lessenreeks voor beginners, Gensch veur beginnelingen, maar al snel kwam de vraag van de studenten naar een vervolg. Dit schooljaar heb ik dus de eerste cursus Gensch veur Geveurderden gegeven, maar de tweede cursus, die volgende week begint, zit ook al vol. Meestal heb ik 20 tot 30leerlingen per cursus.'
'Op het leerprogramma staan onder meer: Gentse woordenschat, zegswijzen, aardrijkskunde (Gensche ploatsnoamen), geschiedenis (Gensche tiepen), volksmuziek, drama (Gensche diejaloogen). De lessen worden telkens afgesloten met een 'Gensche kwies'.'
'En zopas hebben we de laatste stap gedaan: op verzoek van mijn eerste lichting studenten met een diploma van gevorderde, 17 man, ga ik nog een vervolgcursus geven op de gevorderden-lessenreeks, buiten de school om. Die derde cursus bestaat uit vijf leskajees (kajee = cahier of Frans-Gents voor schrift) met nieuwe woordenschat en uitdrukkingen, liedjesteksten, waarover ze ook huiswerk meekrijgen.'
Is die interesse voor Gents meer dan folklore? Hoe ziet u de toekomst van het Gents en andere dialecten?
'Elke dialectvereniging in Vlaanderen, bij uitbreiding in Europa en heel de wereld, vreest dat haar dialect ooit zal verdwijnen. Maar er wordt voor het dialect gevochten. In Vlaanderen worden allerlei initiatieven genomen. In Brussel zijn ze heel goed bezig: ze hebben daar zelfs een stadsambtenaar die bevoegd is voor het Brussels dialect. Ook Leuven, Limburg en de West-Vlamingen doen het goed. Er is ook een Vlaamse koepelorganisatie van dialecten, Variaties.'
'Ik heb het gevoel dat het met Gents de laatste tien jaar vooruit gaat in plaats van achteruit.Mijn Gents Zakwoordenboek - met zo'n 5.000typisch Gentse termen - kwam vorig jaar uit. De tweede druk volgde al een maand later, de derde drie maanden later. Vaak zeggen mensen me dat ze al aan bladzijde78 zitten. Waarop ik antwoord: “Het is geen roman, hé, het is een woordenboek.'' Er is een grote honger naar het Gentse dialect.'
Gents Zakwoordenboek, Freek
Neirynck, uitgeverij Artus
Gert Devreese
Verstoade’t gij?!
Hij hoa te veel wituugskes binne en z’ hèn hem mee de briezeletten in de kazemiestroele gestoke omdat hij nen teekenterter een knoterpeere en een appoltsoeze op zijn fietemoes gegeven hoa da hij d’ hietekoekevlamme kreeg en zijne porto stinko van 2 fank-en-ne-frank-en-half-were uit zijne smoefel viel.
Vertoalijnge:
Hij had te veel borrels gedronken en ze hebben hem met de handboeien in de bak gestoken omdat hij een oud ventje een paar vuistslagen gegeven had op zijn bakkes zodat hij bleek trok en zijn goedkope sigaar uit zijn mond viel.
Ge zoet gij da nie wete...
Overloast hoa't iemand over de Lange Vieze Sletsestroate... Ra, ra, ra, wa wildeg' hij doar neu mee zegge? Bleek da de Lange Violettestroate te zijn! Ge zoe gij da nie wete, ah ge zoet verdeeke velore luupe!
Het Gents is de kirnachtigste taole en dus de miest efficiente!
In ‘t Nederlands In ‘t Gents
Dit behoort tot
de mogelijkheden. t' Zoe keune.
Hieromtrent kunnen wij u
geen enkele zekerheid bieden. Bah,‘k weet nie!?.
Excuzeer, meneer, ik heb u niet goed
begrepen, zou u dat nog eens wilen
herhalen? Hîn??
Dat ben ik helemaal niet van plan. ‘k En paas ’t nie.
Dat ligt toch wel in de lijn der
Verwachtingen, niet? ‘k hè’t eu gezeid, hîn!?
Dit wordt door mij als bijzonder
spijtig ervaren. Spaatig!...
Hetgeen u mij nu vertelt,
verbaast mij ten zeerste. Wadd’ hoade gepaasd?
Deze informatie is geheel
nieuw voor mij. ‘k Wete doar niet van...
Ligt dat binnen het kader
van uw bevoegdheden? Meugde gaa da wel?
Ik heb hierover een enigszins
afwijkende mening. Azuu nie zulle!
Mee ‘t Gents als voertaole keunde 80% bezuinigen op den tijd van de werkbesprekinge.
Gentsche wijsheid veur gelukzakke...
Om 't geluk te vange, moede goe keune luupe.
Den dag van ne gelukkige hee zes uure. Den dag van nen ongelukkige, tfiertig.
Ongeluk weeg zwoar gelijk koolzakke. geluk lochte gelijk ne zak gêwstukke.
Geluk es gelijk woater in een visnette.
't Geluk en 't ongeluk rije dikkols thuupe op îen kêrre.
't Geluk rijdt in de koetse, 't verstand goa te voete.
Veur dadde mee de gelukswoagen aanzet, kijkt îest ne kîer onder de wiele.
't Geluk es gîen kiekske: ge keun het nie lokke.
Oas 't geluk in zijnen bluute bij eu komt, hangt er tons zîere euwe mantol over.
Wie da 't geluk achternoar luupt, verslijt allîene moar zijn schoene.
Wie da gîen chancen hee, verslikt hem in een slokske woater.
't Geluk es nie gelijk de peerde: 't luup nie op platgetorte weegelijnge.
't Geluk hee korte beintses. 't Ongeluk zevemijlslizze.
't Es beter gelukkig gebore te worde dan slim of schuune.
't Geluk es ne poalink in nen îemer mee snottebelle.
't Geluk es gîene knecht diede bij zijn hoar keunt stekke.
't Geluk es ne veugol die deur 't zottebos vliegt, moar diet er nie nestolt.
't Geluk kruipt altijd bij de schuunsten op schuut.
't Geluk hee een korter oarmke dan 't ongeluk.
't Geluk geeft aan den îene een wit breudse, aan nen andere refezeert het zelfs de kroete.
Tiene zoeken 't geluk, en den helfste vinde't.
't Geluk en 't ongeluk zijn gebure.
't Geluk es gelijk ne veugol: 't zet hem nere woar da't peist.
't Geluk zweeft op vleugolkes, 't ongeluk luupt op krukke.
't Geluk en de gezondheid worde moar noar weerde geschat oas ge ze kwijt zijt.
Geluk zoekte nie. Ge moake't zelve.
IJzer moede zoeken in de grond. Geluk vinde in den oarbeid.
't îen geluk luupt bij 't ander en 't derde komt er van tzelfs bijgelupe.
Geluk es gelijk gloas. 't Breekt oas ge't t' hard vasten hêwd.
Gent schaft woord 'allochtoon' af. Wij stelle veure veur da te vervange deur:
niefanier
LEEST HIER EEN POAR ARTIKELKES UIT DEN BOEK: "'T GENTSCH SPANT DE KRUNE - LEER GENTS IN 125 DAGEN" N.A.V. 125 JOAR "DE GENTENAAR"
't Es moar een greepke dat hier keunt lezen. Oas ge de reste uuk wilt, moede den boek hèn. Hij es g' illustreerd mee karikatuurkes van peetses- en meetsestiekeneere Gipi en uitgegeven deur de Sosseteit op de uitreikinge van de Gentsche Handses den 8en december 2004 in de Stedelijke Concertzaal De Bijloke.
DREUPEL
Geeft ons nog nen dreupel: jenever. Nog van da: aquaviva, afzetterke, Artevelde, actie, bak, bavioan, beze, bijterke, billenbijter, bobijntse, chasse-café, champetter, deurspoelinge, ei, fixe-en-avant, goai, ganze, garde(champetter), gendarme, gloazenen boterham, gloazeke van assurance, goele, goutte, hard ei, halve scheute, hertepijne, hessepikker, Hoorebeke, kegel, kelkske, kèwe, kloare, ko, koele, kooldroager, kriekske, kwak, kwakkel, kwek, kwiatus, lampioentse, lanteernke, lantse, lappetsanne, lepel, loeze, moagzetterke, moatse, mamme, martiko, metserscognac, nijperke, oliepulle, pekelhoarink van 3 cens, querelleke, ramenast, ratakwak, sampampel, schirrewig, scheute, Schiedam, schietuit, schrapnel, sedentaire, sloapmutske, slijmsnijerke, snaps, stokersmastelle, tiet, tsille, twistdrijver, uitluperke, vicoaris, vitterke, ene van vijve, wittenbuik, ene van zesse, zierke, zeupe, zuivere.
ANNEKE
Z' es blijven zitten mee een anneke in heur peere, z' hee heur een jonk loaten moake, -een buile gelupe, -preisoepe g'eete, -biljoart gespeeld, -nen trok g'had, -een bolleke ingezwolge, -ne poalink ingezwolge, kloas moe were kome, heuren hutsepot es aangebrand, heure rok wordt te kort, z' hee 't zitte , den buik vol leven en de schuut vol troane, ze zit mee een pakske, z' es tege den hoek van een ronde toafel gelupe, ze goa winkel hèwen: heuren tuug steekt uit! Ze luupt mee een tonne, hij hee doar zijne paraplu loate stoan. A.N. : ze is in verwachting. "Een anneke" is een insectenlarve die wormstekigheid veroorzaakt bij fruit en peulvruchten.
BESMOESTEREN
G' hèd guul de vloer en de toafel, besmoesterd. Nog van da: Es da ne muusch! Es mij da muuschen! G' hèd gemuust, ge zij ne muuscher, ne muuschkluut, muuspot, ne prutser, prutskluut, prutspot, een muuscherigge, ne vuiloard, ne vuilboard." A.N. : iemand die veel vuil maakt, morser, die kwistig en vuil te werk gaat. "Een muuschgat, muuschkonte". A.N.: vrouw die veel morst of verkwist. Man en vrouw zitten samen te eten. Hij morst een enorme kwak mayonaise op zijn das en hemd: "Potverdomme", zegt hij," 'k zie der weer uit gelijk een virke..." - Joach", zegt zijn vrouw " en g' hèd gemuust uuk!".
